Sprawdź, czy słyszałaś o tych wariantach seplenienia! (i jak korygować głoski).
Jesteś początkującym logopedą?
Świetnie się składa, bo właśnie mam dla Ciebie plan korygowania głosek w seplenieniu, który pomoże Ci robić to lepiej i szybciej – oczywiście jeśli go zastosujesz.
Warto przeczytać całość uważnie, żeby nie stracić żadnej wskazówki!
PDF Z PLANEM POBIERZESZ NA KOŃCU TEGO WPISU.
Seplenienie międzyzębowe to wada wymowy polegająca na zamianie jeden cechy głosek syczących (cechy przedniojęzykowo-zębowość – najczęściej) na cechę międzyzębowość. Ta cecha – jak wiemy – NIE występuje w języku polskim i dlatego uznajemy ją za zaburzenie.
To znaczy, że dziecko zamiast [sanki] z [s] realizowanym z czubkiem języka umieszczonym za jedynkami (siekaczami), wysuwa język między zęby chcąc powiedzieć tę głoskę [s].
W praktyce logopedycznej spotkałam się z następującymi możliwościami:
międzyzębowość może dotyczyć jednej głoski, np. tylko [s],
ale też może dotyczyć tylko szczelinowych syczących, czyli [s] i [z] podczas gdy [c] i [dz] są poprawne (tak się zdarza).
Międzyzębowy może być cały szereg głosek syczących ([s, z, c, dz]),
albo głoski [t, d, n, l] i szereg syczącego.
Może zdarzyć się, że tylko [t, d, n, l] są międzyzębowe, a szumiące (sz, ż, cz, dż są nieprawidłowe – niekoniecznie międzyzębowe).
Może także być tak, że tylko część spośród głosek [t, d, n, l] jest międzyzębowych (np. tylko [l]), a inne głoski są poprawne ([s, z, c, dz] są poprawne)
lub tylko część spośród głosek [t, d, n, l] jest nieprawidłowych, np. tylko [t, d], a dodatkowo syczące [s, z, c, dz] również są międzyzębowe.
Zdarza się także, że trzy szeregi są międzyzębowe
lub szereg szumiący jest poprawny, a ciszące i syczące nieprawidłowe (miałam taki przypadek osoby dorosłej, co ciekawe głoski [s, z, c, dz] szybko udało się skorygować.
Takich wariantów może być oczywiście więcej, wspominam o tych, które zdarzyło mi się terapeutyzować i to wcale nie rzadko.
Powyższe możliwości dotyczą oczywiście pacjentów u których wymieniane głoski POJAWIŁY SIĘ JUŻ w wymowie.
A zatem kolejne możliwości to takie, gdy dana głoska jest po prostu zamieniana, bo nie pojawiła się jeszcze w wymowie, a inne są nieprawidłowe*.
Np. u 3 latka głoski [t, d, n, l] są nieprawidłowe, a głoska [s] jest zamieniana na poprawną lub niepoprawną [ś] – albo jeszcze na inny wariant.
Tu znów można by wymieniać możliwości.
Jakie wnioski należy wyciągnąć z tych przykładów? Plan terapii
Najpierw określamy wiek dziecka i odnosimy do norm rozwojowych.
Określamy, które głoski są zaburzone, które jeszcze się nie pojawiły, a które są poprawne.
Niwelujemy przyczynę wraz z innymi specjalistami – terapia fundamentów.
Wybieramy metodę korekcji głoski z hierarchii.
Korygujemy głoskę. Później kolejną – jeśli jest taka potrzeba – aż zostaną tylko głoski do wywołania.
Wywołujemy głoski.
*W przypadku jeśli dana głoska JESZCZE ROZWOJOWO SIĘ NIE POJAWIŁA, bo to nie jej czas (np. s u trzylatka), ważne jest, aby ocenić perspektywę pojawienia się tej głoski w wersji poprawnej. Założenie, że skoro głoski nie ma, to nie jest to nasz problem nie do końca jest słuszne, gdyż znając przyczynę pojawienia się nieprawidłowej cechy (międzyzębowości), np. otwarta buzia, możemy już teraz hipotetycznie założyć, że gdy przyjdzie odpowiedni czas na pojawienie się głoski, ona także pojawi się zbudowana na nieprawidłowych wzorcach.
Domyślam się, że zadajesz sobie pytanie, jak wybrać głoskę, którą należy zająć się najpierw. O tym, jak tworzyć hierarchię korekcji i wywoływania głosek będzie innym razem.
Ciekawa jestem, czy miałaś już w terapii któryś z wymienionych wariantów seplenienia międzyzębowego. Napisz pod spodem w komentarzu, który dokładnie wariant. Komentarze bardzo dokładnie przeczytam i postaram się opracować materiały właśnie do najczęstszego problemu w terapii.
